Tıp ve Yayın Etiği İlkeleri

Tıp ve Yayın Etiğinde Başlıca Kavramlar ve Fakültemizin Bakış Açısı

Tıp ve Yayın Etiği ilkeleri akademisyenlerimizin, öğrencilerimizin ve çalışanlarımızın kayıtsız uymaları istenilen ilkelerdir. Tıp etiği öncelikle zarar vermeme, kötülük yapmama, yararlı olma, adaleti, eşitliği gözetme, kişi özerkliğine ve mahremiyetine tam saygıyı gerektirir.

Araştırmanın temeli ise dürüstlüktür. Bir araştırmada fikir aşamasından yayına kadar her basamakta dürüstlük, açıklık ve gerçeğe bağlılık esastır. Veri büyük bir titizlik, tarafsızlık içinde, önyargısız ve denetime açık olarak toplanmalı, kaydedilmeli, saklanmalı ve sergilemelidir. Bireysel maddi ve manevi kazanç bilimsel araştırmanın temel amacı olamaz.

Ne var ki günlük pratikte bu duruma aykırı çok sayda etik ihlal ile karşılaşılmaktadır. Yanlış gözlem, yanlış analiz, yetersiz kayıt tutma, yöntemin ayrıntılarını açıklamama, çift veya dilimlenmiş yayın, önyargı veya çalışma sonrası tasarımı değiştirme, daha önceki çalışmaları görmezden gelme, verileri baskılama, veri noktalarını çıkarma, açıklanmamış çıkar ilişkisi, sahtekârlık, haksız yazarlık, haksız hakemlik, yalan tanıklık, casusluk, sırları açıklamak, kamu fonlarının kötü kullanımı, insan kayırma, hatalı verileri görmezden gelme, sahtekârlık ihbarlarını baskılama, bilgilendirilmiş onam alınmaması, aşırma, çarpıtma, uydurma, yasa dışı insan deneyleri gibi çok sayıda bilimsel yanıltma eylemi ve etik ihlal türü bulunmaktadır. Bunların arasından araştırma ve yayın etiğine ilişkin olanları TUBİTAK tarafından hazırlanan aşağıdaki tabloda görülmektedir:

Uydurma (Fabrication)	Araştırmada bulunmayan verileri üretmek, bunları rapor etmek veya yayımlamak
Çarpıtma (Falsification)	Değişik sonuç verebilecek şekilde araştırma materyalleri, cihazlar, işlemler ve araştırma kayıtlarında değişiklik yapmak veya sonuçları değiştirmek
Aşırma (Plagiarism)	Başkalarının fikirlerini, yöntemlerini, verilerini, yazılarını ve şekillerini sahiplerine atıf yapmadan kullanmak
Duplikasyon (Duplication)	Aynı araştırma sonuçlarını birden fazla dergiye yayım için göndermek veya yayımlamak
Dilimleme (Least Publishable Units)	Bir araştırmanın sonuçlarını, araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde ve uygun olmayan biçimde parçalara ayırarak çok sayıda yayın yapmak
Maddi desteğin belirtilmemesi (Conflict of interest)	Desteklenerek yürütülen araştırmaların sonuçlarını içeren sunum ve yayınlarda destek veren kurum veya kuruluş desteğini belirtmemek
Uygunsuz yazarlık (Ghost-Gift authorship)	Araştırma ve makalede aktif katkısı bulunanların isimlerini çıkartmak veya yazarlıkla bağdaşamayacak katkı nedeniyle yeni yazar(lar) eklemek veya yazar sıralamasını değiştirmek

Kaynak: TUBİTAK (2002) Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu Çalışma Esasları

http://www.tubitak.gov.tr/baskanlik/etikt.html

Aynı yayının farklı iki dergide yayınlanması durumu bazı koşullarla mümkündür. Bunun gerçekleşebilmesi için her 2 editörün onay yazısının bulunması, iki yayın arasında en az 1 hafta olması, ikinci yayının farklı okuyucu kitlesine hitap etmesi, ikinci yayının birincinin veri ve yorumları ile aynı olması, ikinci yayında dip not olarak ilk yayının belirtilmesi şartlarını yerine getirmesi gerekmektedir. “Poster,özet ve kongre bildirileri ikinci yayın olarak kabul edilmemektedir.

Kaynakların yanlı seçimi de bir etik ihlal nedenidir. Bu ihlal türünde yayınlarda kullanılan kaynaklar farklı nedenlerle uygunsuz olarak seçilebilmektedir. Kendi kendini, kendi kurumundaki araştırmacıları, kendi ülke araştırmacılarını haksız yere ve kasıtlı olarak seçmek bu uygunsuzluklara örnek olarak verilebilir.

Bilimsel yanıltmanın farklı nedenleri olabilmektedir. Yetersiz araştırma eğitimi, hızlı yükselme hırsı, tanınma arzusu, üstlerin aşırı ve oransız baskısı, fazla yayının yüksek prestij olduğu duygusu, maddi-manevi kazanç hırsı ve psikiyatrik bozukluklar bu nedenlere örnek olarak verilebilir (Kansu,Ruacan (CBT,2001). Ancak hangi neden ve gerekçe ile olursa olsun yukarıda tanımlanan etik ihlalleri fakültemiz etik ilkeleri gereği cezalandırılır.

FAKÜLTEMİZ TIP VE YAYIN ETİĞİ İLKELERİNİ TAVİZSİZ KABUL VE UYGULAMA KARARLILIĞINI TÜM ARAŞTIRMACILARA DUYURUR.

Son Güncelleme: 16 Ara 2021 - 12:12